Do wszystkich aspektów tej sprawy – prawnych, prezentowych, własnościowych, finansowych, dochodzi jeszcze jeden – czy V. Orban (nadal) naszym przyjacielem jest? A to tak w kontekście Trójkąta Wyszehradzkiego, sankcji nakładanych na Rosję, solidarności z Ukrainą… Poseł Jan Szopiński zajął się sprawą od samego początku i skierował już w lutym interpelację do premiera Mateusza Morawieckiego i ministra kultury. Obecnie apeluje do posłów PiS o odstąpienie od pomysłu przekazania Węgrom tak cennego daru.
Oto odpowiedź z 24 marca 2022 r. podpisana przez Jarosława Wenderlicha podsekretarza stanu w KPRM:
(…) – odpowiadając, z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, na interpelację numer K9INT31284, Pana Posła Jana Szopińskiego, w sprawie stanowiska rządu wobec próby dokonania nacjonalizacji
i planów politycznego rozdawnictwa zbiorów muzealnych i bibliotecznych znajdujących się w samorządowych instytucjach kultury, podejmowanych przez posłów Prawa i Sprawiedliwości, proszę przyjąć informacje przekazane przez Departament Koordynacji Projektów Międzynarodowych w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
W lutym 2021 r. Polska otrzymała od Węgier młodzieńczą zbroję zaręczynową króla Zygmunta Augusta. Jest to jedna z dwóch najbardziej rozpoznawalnych zbroi dziecięcych na świecie, jak również jedyna kompletna zbroja polskiego króla znajdująca się w zbiorach Rzeczypospolitej. Zbroja w wyniku zawirowań historycznych trafiła do Budapesztu i dopiero dzięki staraniom Premiera Mateusza Morawieckiego, który zwrócił się do Premiera Węgier Viktora Orbána z oficjalną prośbą o przekazanie renesansowego zabytku, powróciła ona do Krakowa.
Węgrzy nie byli prawnie zobowiązani do przekazania Polsce zbroi, jednak podjęli szereg działań, polegających m.in. na zmianie przepisów zakazujących wywożenia dóbr kultury za granicę, aby ten bezcenny dla polskiej kultury i historii zabytek, mógł wrócić do polskich zbiorów. Zbroja została nam przekazana bez kosztowo, w formie darowizny, pomimo że gest ten spowodował znaczne uszczuplenie zbiorów Muzeum Narodowego w Budapeszcie. Ponadto, polsko-węgierskie porozumienie nie nakłada na Polskę zobowiązana do ofiarowania Węgrom żadnych dóbr kultury.
Dzieło „Epistula de laudibus…” jest istotnym zabytkiem kultury węgierskiej. Jego treścią jest opis zbiorów bibliotecznych węgierskiego króla Macieja Korwina. Za czasów tego władcy, państwo węgierskie przeżywało rozkwit i weszło w epokę renesansu i humanizmu. W swoim czasie był to jeden z najświetniejszych księgozbiorów w Europie. Po śmierci króla cenne zasoby uległy rozproszeniu, a jego części znalazły się w różnych zakątkach Europy. W ten sposób kodeks trafił do Polski. Przekazanie manuskryptu ze zbiorów polskich przyczyniłoby się zatem do odbudowy dziedzictwa kulturowego Węgier. Tak samo jak kodeks jest symbolem renesansowego rozkwitu Węgier za czasów króla Macieja Korwina, tak i młodzieńcza zbroja króla Zygmunta Augusta stanowi symbol świetności I Rzeczpospolitej czasów ostatnich Jagiellonów. Tym samym wartość historyczna i kulturowa, jaką kodeks stanowi dla Węgrów, odzwierciedla wartość, jaką królewska zbroja stanowi dla Polaków.
Warto dodać, że aby przekazać zbroję króla Zygmunta Augusta Polsce, Węgrzy musieli podjąć szereg działań legislacyjnych polegających m. in. na zmianie przepisów dotyczących zakazu wywożenia dóbr kultury za granicę. Polska nie miała żadnych możliwości prawnych odzyskania tego artefaktu, decyzja rządu Węgier była osobistą decyzją rządu Viktora Orbana. Muzeum Narodowe w Budapeszcie doznało znaczącego uszczuplenia zasobów i nie otrzymało za to żadnej rekompensaty, w przeciwieństwie do tego, co zostało zaproponowane właścicielowi kodeksu.
Należy także zaznaczyć, że projekt ustawy umożliwiającej przekazanie Węgrom tzw. kodeksu króla Macieja Korwina wpłynął do Sejmu jako projekt poselski. Projekt ustawy będzie musiał przejść pełną ścieżkę ustawodawczą, bez której przekazanie kodeksu byłoby niemożliwe w świetle prawa polskiego. Obecnie sprawa ta jest przedmiotem analiz właściwych resortów, po uzyskaniu
ich merytorycznych opinii, zostanie przygotowane stanowisko rządu.”.
Odpowiedź co najmniej pokrętna i kłóci się ze stanowiskiem wicepremiera od kultury prof. Piotra Glińskiego.
- Interpelacja posła J. Szopińskiego z 8 lutego 2022 r. do prezesa Rady Ministrów w sprawie stanowiska rządu wobec próby dokonania nacjonalizacji i planów politycznego rozdawnictwa zbiorów muzealnych i bibliotecznych znajdujących się w samorządowych instytucjach kultury, podejmowanych przez posłów Prawa i Sprawiedliwości TUTAJ
- Interpelacja posła J. Szopińskiego z 7 marca 2022 r. do ministra kultury i dziedzictwa narodowego w sprawie próby nacjonalizacji i zawłaszczenia przez posłów Prawa i Sprawiedliwości bezcennych zbiorów, na przykładzie XV-wiecznego kodeksu pergaminowego, będącego własnością Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu TUTAJ
Warto przeczytać artykuł w Gazecie Wyborczej z 31 marca 2022 r. "Prezent dla Orbana od PiS", gdzie poseł J. Szopiński apeluje: "- Zwracam się do posłów PiS z apelem o wycofanie z Sejmu tej haniebnej ustawy i zaprzestanie prób wręczania w imieniu Polski politycznych podarunków premierowi Węgier - darzącego sympatią zbrodniarza wojennego Władimira Putina (...)".
PS
Rzekomo bezcenna zbroja młodego Zygmunta Augusta przekazana przez Węgrów Polsce trafiła prosto do… renowacji.
Czytaj także: Prezent dla Orbana z zasobów książnicy toruńskiego samorządu? (lewica.org.pl)
Apel posła Jana Szopińskiego do parlamentarzystów Prawa i Sprawiedliwości:
"Szanowne Panie Posłanki,
Szanowni Panowie Posłowie Prawa i Sprawiedliwości
Zwracam się do Pań i Panów Parlamentarzystów Prawa i Sprawiedliwości, którzy w celu wsparcia kampanii wyborczej Viktora Orbana złożyli projekt ustawy o nacjonalizacji „KODEKSU KRÓLA MACIEJA KORWINA” – własności Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu
z apelem
o wycofanie z Sejmu tej haniebnej ustawy i zaprzestanie prób wręczania w imieniu Polski politycznych podarunków Premierowi Węgier – darzącego sympatią zbrodniarza wojennego Władimira Putina.
W lutym 2021 r. Zamek Królewski na Wawelu otrzymał od premiera Węgier Viktora Orbana młodzieńczą zbroję zaręczynową króla Zygmunta II Augusta. Rozumiem, że w sytuacji, gdy Rząd Zjednoczonej Prawicy oraz Rząd Węgier łączyła bliska współpraca, pomimo informacji o tłumieniu przez Viktora Orbana demokratycznych praw swoich obywateli oraz wolności mediów, wśród polityków PiS mogli znaleźć się parlamentarzyści, którzy z własnej inicjatywy, lub wykonując czyjeś dyspozycje, chcieli gest premiera Węgier odwzajemnić, nie bacząc na to, że w formie, w jakiej chcą to uczynić, szkodzą Polsce, polskiej kulturze i polskiemu dziedzictwu narodowemu.
Jednakże, od czasu podpisania przez Państwa projektu ustawy, sytuacja polityczna uległa radykalnej zmianie:
Viktor Orban, prowadząc interesy ze zbrodniarzem wojennym Władimirem Putinem, wykluczył siebie oraz swój Rząd z europejskiego systemu wartości. W chwili, gdy cały cywilizowany świat solidarnie stanął po stronie napadniętej przez Rosję Ukrainy oraz demokracji, sprawiedliwości i pokoju, Viktor Orban wybrał drogę kolaboracji z prezydentem Rosji, który wywołał najkrwawszy od czasów II Wojny Światowej konflikt na terenie Europy, dopuścił się zbrojnej agresji na niepodległy kraj i wolny naród, starając się mu narzucić swój dyktat.
Rząd Węgier odmówił współpracy z NATO, odmówił współpracy z Unią Europejską. Nie zgodził się na dyslokację wojsk sojuszu północnoatlantyckiego, na swoim terenie. Odmówił wpierania Ukrainy, w tym przekazania Jej uzbrojenia defensywnego. Sprzeciwił się nakładanym na Rosję sankcjom gospodarczym.
Polska jest postrzegana na świecie jako kraj, który najbardziej zaangażował się w sprawy pomocy dla Ukrainy oraz na rzecz przywrócenia bezpieczeństwa na terenie Europy. Świadczą o tym nie tylko relacje medialne, ale również niedawna wizyta w naszym kraju prezydenta USA Joe Bidena.
Czy w takiej sytuacji Polska na prawo obdarowywać premiera oraz rząd kraju, który jawnie wspiera prezydenta Rosji i wywołaną przez niego wojnę? Czy mamy prawo przekazywać w ręce Węgrów jeden z najcenniejszych symboli europejskiej kultury i nauki w sytuacji, gdy kraj ten neguje europejskie wartości? Pan Prezydent Andrzej Duda zapytany podczas telewizyjnego wywiadu o to, czy w świetle ostatnich deklaracji węgierskiego rządu kraj ten powinien zostać objęty sankcjami, oświadczył, że postawa Węgrów jest niezrozumiała i bardzo trudna do usprawiedliwienia. Dziwi tak „łagodne” potraktowanie w wypowiedzi Prezydenta sojusznika Rosji, ale ta wypowiedź pokazuje,
że nawet Prezydent RP nabrał wątpliwości, co do postępowania Węgier. Zapewne obecnie nawet Kancelaria Premiera oraz kluczowe resorty polskiego Rządu, mają bardzo poważne problemy natury moralnej, w kwestii swojej wcześniejszej oraz przyszłej współpracy z państwem węgierskim.
Wicepremier Piotr Gliński – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, odpowiadając na moją interpelację w sprawie próby nacjonalizacji kodeksu pergaminowego w celu przedłużenia rządów Viktora Orbana odpisał, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie opiniowało projektu tej ustawy, a cała odpowiedzialność za jej cel i treść spoczywa na podpisujących projekt parlamentarzystach PiS.
Dlatego, w imieniu Polaków, nie tylko tych silnie związanych z polską historią i polskim dziedzictwem narodowym, ale także w imieniu wszystkich Polaków, którzy dzisiaj sprzeciwiają się wojnie w Ukrainie oraz zapędom Rosji do odbudowy imperialnego wizerunku, zwracam się do Pań
i Panów Posłów Prawa i Sprawiedliwości z apelem o wycofanie swoich podpisów pod przedmiotowym projektem ustawy.
Będzie to bez wątpienia odebrane jako gest wspierający Ukrainę w wojnie z rosyjskim okupantem. Będzie to również gest względem wszystkich Polaków, którzy wspierają ukraińskich uchodźców uciekających przed zbrodniami wojennymi dokonywanymi na terenie ich kraju.
Jako Polak nie mogę sobie wyobrazić innych decyzji Pań i Panów Posłów. Jestem głęboko przekonany, że podzielicie Państwo moje stanowisko, że niedopuszczalne jest, aby Polska w obecnej sytuacji wspierała i wykonywała gesty przyjaźni wobec rządu Węgier, który powiedział NIE dla światowego pokoju i który powiedział TAK dla imperialnej wojny prowadzonej przez kraj wrogi naszym wartościom.
Z poważaniem
Jan Szopiński
Poseł na Sejm RP
Otrzymują Panie i Panowie Posłanki i Posłowie na Sejm RP:
Waldemar Andzel; Piotr Babinetz; Barbara Bartuś; Joanna Borowiak; Waldemar Buda; Lidia Burzyńska; Krzysztof Czarnecki; Witold Czarnecki; Przemysław Drabek; Elżbieta Duda; Barbara Dziuk; Leszek Galemba; Adam Gawęda; Grzegorz Gaża; Czesław Hoc; Michał Jach; Fryderyk Kapinos; Wojciech Kossakowski; Leonard Krasulski; Jacek Kurzępa; Krzysztof Lipiec; Grzegorz Lorek; Ewa Malik; Anna Milczanowska; Jan Mosiński; Adam Ołdakowski; Anna Paluch; Teresa Pamuła; Elżbieta Płonka; Violetta Porowska; Marcin Porzucek; Urszula Rusecka; Paweł Rychlik; Zdzisław Sipiera; Sławomir Skwarek; Marek Suski; Andrzej Szlachta; Krzysztof Szulowski; Ewa Szymańska; Adam Śnieżek; Jacek Świat; Krzysztof Tchórzewski; Włodzimierz Tomaszewski; Sylwester Tułajew; Jan Warzecha; Grzegorz Wojciechowski; Grzegorz Adam Woźniak; Jarosław Zieliński; Tomasz Zieliński; Wojciech Zubowski;
Odpowiedź Ministerstwa Kultury na interpelację posła Jana Szopińskiego - projekt ustawy o przekazanie Węgrom manuskryptu „Kodeks Króla Macieja Korwina” jest projektem poselskim.
Opr. nim, 27 marca 2022 r., aktualizacja 31 marca 2022 r.